Kalahari Woestijn

Deze halfwoestijn ligt voornamelijk in Botswana, maar beslaat ook delen van Namibië, Zimbabwe, Zuid-Afrika en Angola. De dieren hebben zich aan de omstandigheden aangepast. Ooit was de Kalahari het toneel van één van de grootste kuddes dieren ter wereld. Diverse Nederlandse kolonisten verhaalden over een eindeloze vlakte vol springbokken. De kudde zou zo’n 200 kilometer lang en 20 kilometer breed zijn. Waarna één van de grootste slachtingen volgde. Desondanks is het een veel gezien dier in dit gebied.

Tegenwoordig trekken nog steeds veel diersoorten rond op zoek naar voedsel, vooral gnoes en zebra’s. In het droge seizoen houden ze zich vooral in het noordelijke deel op. In juni trekken ze massaal naar de Okavango-rivier, Nxai Pan NP en de Boteti-rivier bij Makgadikgadi. In hun kielzog volgen roofdieren als leeuwen, luipaarden, jachtluipaarden en gevlekte en bruine hyena’s. Na de eerste regenbuien in januari verspreiden ze zich weer.

Dit gebied kent overigens ook een Big Five lijst. De Kalahari is geen standaard safari gebied en heeft dus een aangepaste Big Five: gemsbok, Kalahari-leeuw, springbok, eland en luipaard. Dit indrukwekkende lijstje is een prioriteit voor veel toeristen.

Je struikelt in de Kalahari Woestijn bijna over de gemsbokken en springbokken, maar de opmerkelijke Kalahari-leeuw wordt al moeilijker. Eland en luipaard zijn een echte uitdaging, zeker ook voor de gidsen. Maar zonder hen vind je het luipaard zeker niet. Zorg dat je hier meerdere dagen bent, zodat je iets meer kans hebt.

Niet alleen de Serengeti en Masaï Mara kennen een jaarlijkse migratie, maar ook in de Kalahari speelt deze zich af. De beste tijd om veel dieren te zien is tussen december en mei, als ze vooral in het centrale deel te zien zijn. Denk aan springbokken, zebra’s en gnoes. ze volgen de regenbuien op zoek naar vers gras.

Volgens wetenschappers is het zelfs de laatste grootschalige migratie in heel zuidelijk Afrika. Laat je vooraf goed informeren als je dit spektakel wilt zien. 

Na het onweer en de stevige regenbuien bloeit de Kalahari op. Letterlijk. Het rode zand verdwijnt onder een deken van kleurrijke bloemen. De eerste regenbuien veranderen de rode duinen in een veld met vooral gele bloemen van het ‘dubbeltjie’ (tribulus terrestris). Waarna ook andere bloemen verschijnen. Na twee weken verschijnt het eerste gras te groeien.

Maar niet alleen de bloemen leven op, ook de dierenwereld, waaronder veel insecten. Die op hun beurt weer een feestmaal zijn voor insecteneters. Een unieke ervaring.

De beste tijd om te gaan is tussen november en april. Wie de tijd heeft kan hier het hele proces zien. Zelden zul je een landschap zo extreem zien veranderen. Om vervolgens opnieuw een ogenschijnlijk levenloze zandbak te worden.

Het is een vreemde gewaarwording in Makgadikgadi. Ineens ligt daar een enorm granieten rotsblok met daaromheen een fossiele zee. Van vogelpoep welteverstaan. Ooit lag Kubu Island in de grootste zee van Zuidelijk Afrika en leefde op de rots een grote vogelpopulatie. Hun uitwerpselen zijn duizenden jaren oud. Rond het eiland liggen tevens veel overblijfselen van voormalige bewoners. Zoals handwerktuigen uit de ijzertijd en aardewerk.

Het is een officiële cursus om parkopzichter te worden, waarbij theorie en praktijk samen gaan. Het duurt meerdere weken en is dan ook voor de echt geïnteresseerden. Maar hier komen opvallend veel ‘toeristen’ op af, die vakantie en hobby kunnen combineren. Het wordt vaak als een puzzel uitgelegd. Langzaam leer je elk puzzelstukje kennen en weet je waar die in de grote puzzel hoort. De plek is Caprivi, in het noordelijke deel van de Kalahari.

Je hebt verschillende opties. Ik heb overnacht in de luxe Xaus Lodge, waar je minimaal twee nachten moet verblijven. Dit is absoluut geen probleem, want deze lodge ligt ongekend fraai. Ook krijg je bijzonder goed eten en kun je tal van leuke excursies maken, waaronder safari's.

Lees meer over Xaus Lodge 

Geen hutje, geen andere toeristen, geen niets. Alleen maar de sterren en een bed. Dat is de gedachte achter het slapen in een zoutpan in het hart van de Kalahari. Wie van ruimte, rust en een eindeloos vergezicht houdt, vindt hier de ultieme slaapplek.

Het is een wat vreemde manier om op safari te gaan, maar een quad kan zo goed als overal komen. En de zoutpannen in de Kalahari lenen zich goed voor een verkenningsrit van het gebied. Of zelfs een trip van meerdere dagen.

Als het zand warm, droog en schoon is speelt de wind er mee. In Witsand Nature Reserve in Zuid-Afrika zorgt dit voor opmerkelijke geluiden, die variëren van licht brommen tot luid brullen. Je moet het gehoord hebben om te geloven. Het is overigens goed op video op te nemen, mits je een beschermer over je microfoon hebt. Vraag aan een lokale gids hoe je het beste dit fenomeen kunt zien.

De ontstaansgeschiedenis is eigenlijk simpel. De basis vormt één van ’s wereld oudste stukken aardkorst, gedateerd op 3,5 miljard jaar. Zo’n 65 miljoen jaar geleden zorgen diverse uitbarstingen voor verse lava. Wind en regen brachten geleidelijk massa’s zand van de kust naar dit deel van zuidelijk-Afrika. De rode duinen die nog dagelijks van vorm veranderen door de elementen zijn inmiddels het visitekaartje van de Kalahari. Maar er zijn ook bossen en grasvlaktes te vinden.

De Kalahari kent een extreem klimaat. ’s Nachts kan het tot vijftien graden vriezen, overdag wordt het gemiddeld zo’n dertig graden. Het is één van de dunst bevolkte gebieden ter wereld. Het woord Kalahari betekent ‘grote dorst’. Het is afkomstig van de Tswana, een bij ons relatief onbekende stam, die vooral in zuidelijk Afrika leven.

Wie dieren wil zien kan het beste in de winter (juni tot en met augustus) gaan. De temperatuur is overdag niet te hoog, maar ’s nachts laag.

Wie bloemen wil zien moet tussen december en mei gaan, maar hou wel rekening met forse (korte) regenbuien en onweer. Het is wel de tijd om de ruige kant van het gebied te zien. Ook zie je dan hoe de flora en fauna omgaan met de elementen. En het is minder druk met toeristen.

Het kan hier ’s nachts (en dus ook ’s ochtends) ongenadig koud zijn en overdag bloedheet. Wees goed voorbereid en drink genoeg water.

Sommige delen van de Kalahari hebben last van malaria, andere niet. En na enkele natte jaren is de overlast van deze gevaarlijke ziekte groter dan na enkele droge jaren. Laat je vooraf adviseren en ga goed voorbereid op pad.

De Kalahari is voor een groot deel absolute wildernis. Wie hier zelf op pad gaat kan het beste goed voorbereid doen. Met goede kaarten, een grote voorraad drank en eten en laat vooraf aan mensen weten wat je plannen zijn. Zodat er alarmbellen afgaan als je na een aantal dagen niet opduikt.