blijf op de hoogte!

blijf op de hoogte!

Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief

Komodovaraan

Grootste hagedis ter wereld

De Komodovaraan is het grootste levende reptiel ter wereld. Het dier lijkt rechtstreeks uit de prehistorie te komen. Deze indrukwekkende dieren kunnen bijna drie meter lang worden en wegen tot wel 70 kilo. Ze leven uitsluitend op de Komodo Eilanden, waaronder Komodo, Rinca en Flores. Het leefgebied van de Komodovaraan is beschermd binnen het Komodo Nationaal Park in Indonesië, maar bedreigingen blijven bestaan. Ontdek hier alles over hun unieke gedrag, gevaarlijke gif en leefgebied.Dit zijn de beste tips om een Komodovaraan in het wild te zien.

Een alleseter met giftige tanden

De Komodovaraan is giftig en een formidabele jager. Met zijn krachtige beet injecteert hij een prooi met een dodelijk gif. Dit gif veroorzaakt shock en voorkomt dat het bloed stolt, waardoor de prooi snel sterft. Wetenschappers dachten lang dat bacteriën in zijn speeksel de oorzaak waren van fatale infecties, maar in 2009 ontdekten onderzoekers dat speciale gifklieren in zijn mond verantwoordelijk zijn. Dit maakt de Komodovaraan niet alleen gevaarlijk voor dieren, maar ook voor mensen.

De bedreigingen van hun leefgebied

Een Komodovaraan op Komodo. ©Corno van den Berg

Het leefgebied van de Komodovaraan omvat de eilanden Komodo, Rinca en enkele delen van Flores. Ondanks de bescherming van het Komodo Nationaal Park worden de dieren bedreigd door stroperij, illegale boskap en overbevissing. Op Flores, waar geen strikte bescherming geldt, is de populatie sterk afgenomen door verlies van leefgebied en jacht op hun prooidieren, zoals herten.

Uitsterven Padar

Ondanks het uitroepen van het Komodo Nationaal Park zijn de dieren nog niet volledig beschermd. Zo stierf recent de Komodovaraan uit op het naastgelegen eiland Padar. Volgens geleerden heeft dit verschillende oorzaken, die indirect grote gevolgen voor de dieren hebben.

Illegale landbouw en boskap verdringen de dieren, terwijl de illegale stroperij van herten de varanen deed verhongeren. Deze dieren zijn één van de voornaamste prooidieren van de reptielen. Ook vormen verwilderde honden een probleem. Zij jagen ook op het schaarse wild, maar lusten ook de eieren van de varaan.

Flores

Overigens leven er op het eiland Flores, dus buiten het nationaal park, ook nog enkele tientallen Komodovaranen. Ook nu nog zijn de dieren op het eiland Flores zo goed als vogelvrij. Dit deel hoort niet bij het nationaal park en het omkappen van bos en de stroperij hebben er al voor gezorgd dat in een gebied van 150 kilometer geen varanen meer voorkomen.

De regering heeft de dorpelingen op de diverse eilanden gedwongen hun landbouwgronden in te ruilen voor de visvangst. Wat nieuwe problemen met zich mee brengt. Hier wordt bijvoorbeeld al jaren met dynamiet gevist. En met cyanide. Met verwoestende effecten voor de visstand en het koraal.

Daarnaast komt op sommige plekken overbevissing voor, terwijl voor de vangst van schelpdieren massaal koraal wordt vernield. Parkwachters van Komodo NP hebben dan ook de taak niet alleen op het land, maar ook op zee te surveilleren. Maar het gebied is immens groot, dus makkelijk is het niet.

Eet de Komodovaraan mensen?

De Komodovaraan eet een mens, al gebeurt dit zelden. Er zijn enkele tragische incidenten bekend. In 2009 werd een visser op Komodo gebeten en overleed onderweg naar het ziekenhuis. In 2006 werd een 8-jarig jongetje het slachtoffer van een aanval in het dorp Kampung Komodo. Sindsdien is het dorp omheind om de bewoners te beschermen. Deze gevallen onderstrepen hoe gevaarlijk deze dieren kunnen zijn wanneer ze hun leefgebied delen met mensen.

Bijvoeren

Een komodovaraan met zijn prooi. ©Corno van den Berg

Toeristen kwamen lange tijd gegarandeerd een Komodovaraan tegen dankzij het bijvoeren met dode dieren, zoals geiten. Dit had echter negatieve effecten op het gedrag van de dieren. Ze verloren hun natuurlijke jachtinstinct, wat leidde tot sterfte toen het voeren werd stopgezet. Sinds 1998 is het voeren verboden, zodat de Komodovaraan weer in harmonie met zijn omgeving kan leven.

De grootste Komodovaraan ooit

De grootste Komodovaraan ooit gemeten was meer dan 3 meter lang en woog bijna 100 kilo. Dergelijke afmetingen zijn zeldzaam, maar ze laten zien hoe imposant deze dieren kunnen worden. Hun kracht en grootte maken hen tot een van de meest fascinerende reptielen ter wereld.

Bacteriën versus gif

Lang hebben wetenschappers gedacht dat Komodovaranen bacteriën in hun bek hadden die dodelijk zijn voor veel dieren, maar ook mensen. Onderzoek in mei 2009 geeft een andere visie. De beet van een Komodovaraan is dodelijk vanwege gifklieren in de mond van het dier. Dat heeft de Australische wetenschapper Bryan Fry ontdekt. Volgens hem beschikken de dieren over heuse gifklieren, net als diverse slangensoorten. Het gif dat door die klieren wordt geproduceerd, brengt eerst een prooi van de varaan in een shocktoestand. Ook leidt het ertoe dat het bloed van het slachtoffer harder gaat stromen en niet meer stolt.

Een Komodovaraan met man op het eiland Komodo. ©Corno van den Berg

Wat eet een Komodovaraan?

De lijst waar de Komodovaraan op jaagt is lang. Een deel daarvan komt op de eilanden niet van nature voor, maar is verwilderd. Zoals paarden die ooit door de sultan van Birma op het eiland Rinca werden losgelaten. Slechts enkelen daarvan lopen er nu nog. Op alle eilanden komen daarnaast verwilderde katten, honden en geiten voor. Deze dieren staan allemaal op het menu van de varaan. Hij jaagt vanuit een hinderlaag om ze te bijten, waarna zijn gif de rest doet.

Beste plek om de komodovaraan te zien