Of eigenlijk wil ik het duurzamer doen, want echt duurzaam is een heuse uitdaging. Maar niet onmogelijk, zo blijkt. Onderweg leer ik hoe luxe lodges en bekende wijnbedrijven zich ontwikkelen op het gebied van ‘groen’.

Kun je een luxe verre reis maken die toch duurzaam is? Het is een vraag die ik mezelf al diverse keren heb gesteld. Zo ja, moet ik dan inleveren op mijn beleving? En kost zo’n reis meer? Allemaal vragen die ik wil beantwoorden. Bij deze reis door Zuid-Afrika ga ik op zoek naar bedrijven die het voortouw nemen. Ik hou ervan als partijen hun best doen voor mens en natuur.

,,Hoe heeft u gereisd om hier te komen?” Het is een ietwat vreemde vraag, maar ik vertel over de trein naar het vliegveld, mijn vlucht en de huurauto naar de lodge. ,,Oké, dan compenseren wij jouw vlucht en de autorit. Dat doen we met alle internationale gasten. Het is onze policy.” Aan het woord is Kate Hughes van Noka Lodge, een fraaie 5 sterren lodge in de natuur. Het ligt in het Lapalala Game Reserve, een van de grootste privéparken in de wereld. Ik laat haar woorden even bezinken.

Mijn slaapkamer kijkt uit over de rivier, waar een olifant op zijn gemak staat te drinken. Dit is safari vanaf mijn balkon, veel beter kan het niet. En ja, Noka Lodge is niet goedkoop, ondanks dat al je safari’s, maaltijden en drankjes zijn inbegrepen. Maar het compenseren vind ik wel echt een goed idee. Ik kijk om me heen. Op alle daken liggen zonnepanelen; de elektriciteit komt van de zon. Met dit klimaat lukt dat wel. Het water wordt diep uit de grond opgepompt, gebruikt en via een ingenieus filtratiesysteem weer schoon aan de natuur terug gegeven. Al het plastic wordt hergebruikt en zo kan ik nog wel even doorgaan.

Tijdens de safari’s zie ik diverse jachtluipaarden op jacht, die doen hun naam eer aan. Maar ook zes leeuwen, meer dan tien witte neushoorns, talloze olifanten, giraffes en diverse soorten antilopen. Er is een speciaal project voor het schubdier, een van de meest wonderlijke dieren in Afrika. En dat door illegale jacht met uitsterven wordt bedreigd. Ik ontmoet de ranger die net bezig is een dier te zetten in de vrije natuur. Het jonge zou anders waarschijnlijk op de illegale medicijnmarkt in Azië terecht komen. Maar kon dus net op tijd worden onderschept. Al is stroperij het grootste probleem in de meeste Afrikaanse wildparken.

Het mooiste moment van de dag is de Sundowner. Dit ritueel is een heerlijk moment. Om het einde van de dag te vieren stopt de safari-jeep op een vlakte met grazende zebra’s en gnoes. De zon gaat onder, een hapje en een drankje komt tevoorschijn. Het is een mooi moment om de reis te reflecteren; over de machtige safari’s en hoe het in dit deel van Afrika letterlijk groener en groener wordt.

Esther Ruempol is een Nederlandse die al meer dan 10 jaar in Zuid-Afrika woont. Ze heeft haar hart aan het land verloren. Esther regelt voor Nederlandse reizigers hun reisroutes met bijzondere (en duurzame) locaties om te overnachten bijvoorbeeld. En dat in samenwerking met de lokale bevolking.

,,Duurzaamheid heb je op talloze niveaus. Voor mens, dier en de toekomst. Je merkt dat meer en meer mensen zich bewust zijn van hetgeen ze doen. Waarbij de impact van hun reis minimaal moet zijn, terwijl hun Afrikareis maximaal moet zijn. En zelfs een positieve invloed kan hebben. Gelukkig kan dit meer en meer, zeker ook in Zuid-Afrika.”

Esther inspecteert veel locaties en wil graag alles weten over hun Sustainability Report. Meer en meer lodges in Zuid-Afrika hebben dit. ,,Oftewel wat doen accommodaties op het gebied van milieubewustzijn en duurzaamheid? Veel doen al talloze kleine dingen, maar gelukkig ook meer en meer grote projecten. En ze delen het met hun gasten, waardoor je goede discussies krijgt als mensen dat willen. Waardoor sommige mensen met ideeën en een goed gevoel naar huis gaan. Naast hun heerlijke vakantie.”

Al mijn nieuwe reisvideo's zien? Abonneer je dan op mijn YouTube kanaal.

Bij Mhondoro Lodge in het uitgestrekte Welgevonden Game Reserve hebben ze een bijzondere lijst. Niet van dieren die je kunt zien op safari, zoals de Big 5. Maar wel 30 punten die de afgelopen jaren zijn aangepakt om de 5 sterren lodge duurzamer te maken. Die lijst hangt niet ergens opvallend aan de muur, maar kun je wel krijgen op verzoek.

Ik lees hem op mijn gemak door terwijl ik het zwembad in de gaten houd. Daar komen wekelijks wilde olifanten hun dorst lessen, ook overdag. De volgende ochtend hoor ik de olifanten, ze zijn in de buurt. Erg dichtbij zelfs. Na 5 minuten safari kom ik ze tegen. Afgelopen nacht is er een jong olifantje geboren, het kan nauwelijks op zijn poten staan. De groep blijft bij hem, totdat hij zelfstandig kan lopen. Alhoewel, het is eerder waggelen. De moeder is onrustig en ontfermt zich over haar kroost. Het is alsof ik in een natuurdocumentaire zit.

Mhondoro Lodge is gebouwd door de Nederlanders Frank en Myriam Vogel. Ze hebben een visie. Een lange rij zonnepanelen staat dichtbij mijn lodge, middenin de natuur. Het water van mijn privézwembad bevat geen chloor, zodat dieren ervan kunnen drinken. Alle kruiden en groenten worden zelf verbouwd in speciale kassen met behulp van de lokale bevolking. De voordelen zijn groot: Er is geen vervoer nodig voor de meeste levensmiddelen, geen extra koeling voor onderweg, geen chauffeur en vrachtwagen, enzovoort. 

Ook de meeste gidsen en andere werknemers komen uit het dorp verderop. Ze krijgen een uitgebreide opleiding, onder meer ook over duurzaamheid en hoe je als persoon het verschil kan maken. In en rond de lodge vind je geen plastic rietjes of andersoortig moeilijk afbreekbaar afval. Zelfs het menselijk afval wordt als grondstof voor de tuin benut. Het spaarzame water wordt op verschillende manier handig gebruikt. Ik merk dat er nog veel meer wordt gedaan als je er op let.

Bij aankomst in Johannesburg rij ik naar Thaba Eco Hotel. Het is avond en opvallend donker. Sterker nog, ik zie het licht van de sterren. Terwijl ik toch aan de rand van de wereldstad zit. Het eerste ochtendlicht valt door de bomen. De kamer kijkt uit over het Klipriviersberg Municipal Nature Reserve, dat ten zuiden van de stad ligt. De airco's staan uit, via een klein raam met muskietengaas waait een frisse wind door mijn kamer.

Het ontbijt nuttig ik buiten, met verse fruitsappen en een eitje. Ik hoor apen en vogels, iets verderop lopen zebra’s te grazen. Ook hier liggen veel zonnepanelen zie ik. Al het eten aan het ontbijtbuffet is vers en lokaal. Terwijl al het water wordt hergebruikt. Er heerst een bepaald soort rust. Dit is wel wat anders dan de betonnen jungle van Johannesburg.

In Kaapstad wil ik wat actiever zijn. Dus ga ik te voet de Tafelberg op, veel duurzamer kan het niet. De wandeling via de Platteklip Gorge is perfect in de namiddag. Het is inmiddels ook iets minder warm. Net voor zonsondergang kom ik boven, bezweet en wel. Maar de laatste warme zonnestralen zijn heerlijk. Mijn vermoeide spieren krijgen rust als ik uit kijk over Kaap de Goede Hoop, Lion’s Head, Hout Bay en nog veel meer. Ook deze Sundowner is puur genieten.

Kan een wijnindustrie vergroenen? Dat wil ik graag ontdekken. Daarvoor bezoek ik diverse wijnproducenten. Al snel merk ik dat er verschillende categorieën zijn:

• Biologische landbouw: Dit houdt in afstand te nemen van het gebruik van alles wat schadelijk is bij de productie van de wijn. Interessante strategieën om bijvoorbeeld het ongedierte te bestrijden, zijn onder meer het brengen van eenden naar de wijngaarden om slakken kwijt te raken.
• Biodynamische landbouw: Dit is eigenlijk de vervolgstap.  Je wordt eerst biologisch voordat je verder gaat met landbouw in overeenstemming met de maancycli. Zodat de natuur optimaal profiteert.
• BWI (Biodiversity & Wine Initiative): Dit is een initiatief dat veel van de boeren volgen. Zo willen ze de resterende lokale vegetatie, bekend als Fynbos en Renosterbos, op hun landgoederen behouden. Het gaat ook om het gebruik van duurzame landbouw methodieken. Veel landgoederen doen dit initiatief nog steeds op eigen kracht.

Later ga ik op pad bij Jordan Wine Estate:  op wijnsafari met een heuse jeep. Het doel is niet om wilde dieren te spotten, maar om de golvende wijnvelden te zien. Tijdens deze tour wordt logischerwijs ook de wijn van het domein geproefd. Het regent zacht, desondanks is het uitzicht fabuleus. Dit is absolute wijnbeleving.

Ik overnacht in een van de luxe suites tussen de druivenranken. Het ligt verborgen in de heuvels, zodat de impact beperkt is. Jordan is zelfvoorzienend met water, wat in de wijnindustrie niet gewoon is. Overal zijn waterbesparende maatregelen genomen, terwijl ik niets hoef te missen. Ik ken witte en rode wijn, maar dit is eigenlijk groene wijn. En die smaakt naar meer.

Ook wijnproducent Waterkloof in Somerset West doe ik aan. De wijnvelden liggen op 300 meter hoogte, op een steenworp van de zee. ,,Hierdoor heeft deze wijn een eigen karakteristieke smaak," hoor ik bij binnenkomst. Maar hier gebeurt veel meer. De wijnbouw bij Waterkloof is voor 90 procent duurzaam, biologisch en biodynamisch. Wat je ook nog kunt zien, blijkt al snel.

Paarden worden hier ingezet om de grond om te woelen tussen de wijnranken. Schapen grazen op diverse plekken het onkruid weg. Daarnaast is alle exotische (en water verslindende) beplanting is bijvoorbeeld weggehaald. En nog veel meer. Zo zie je maar, veel kleine stappen hebben een grote invloed. 

Een man schept allerlei GFT afval van zijn pickup. De lokale bevolking mag hun tuinafval brengen, dat tot compost wordt verwerkt. Het water wordt hergebruikt en via diverse vijvers op een natuurlijke wijze gefilterd. Van alle gebouwen wordt het regenwater opgevangen, terwijl het gebruik van chemicaliën verboden is.

Bij het nabijgelegen Idiom Wines liggen de wijnvelden rond, maar ook in een natuurgebied. Een deel van het estate is bewust verbonden met het omliggende natuurgebied. Ik zie zebra’s, gnoes en talloze andere zoogdieren lopen. Zoals ze dat eeuwen geleden ook deden in dit landschap. Dit is safari en wijn proeven in een landschap waar je u tegen zegt.

De cirkel is rond op deze reis. Het voelt goed. En, ja voelen is goed. Een goed gevoel is beter. Dat merk ik wel op deze reis. Het past dan ook goed bij de kleine stappen die ikzelf al zet om mijn reizen duurzamer te maken.

1. Neem een drinkfles mee en vul die. In Zuid-Afrika kun je bijna overal uit de kraan drinken. Scheelt veel plastic flesjes (en geld).
2. Laat niets achter, laat geen afval slingeren.
3. Douche niet te lang. Ook in Zuid-Afrika is water schaars, dus hou het beperkt.
4. Support de lokale bevolking door bij hen te boeken, te eten en te kopen.
5. Gebruik een Solar powerbank, zeker in landen met veel zon is dit ook handig.
6. Zonnebrand die goed is voor de natuur, zeker bij het snorkelen. Dit geldt ook voor zwemmen in zwembaden waar ook dieren uit drinken zoals hier. 
7. Laat je kapotte spullen repareren in plaats van nieuwe kopen, bijv met kleren.
8. Koop eco-spullen, er zijn er meer en meer. En ze zijn meestal net zo goed.
9. Compenseer je vliegreis, die heeft de grootste impact.
10. Huur een elektrische auto, het kan vaak eenvoudig. Dit kan op meer en meer bestemmingen.